پنج گنج

پنج گنج

مروری بر پنج گنج نظامی اثر شاعر بلند آوازه ایرانی.
پنج گنج

پنج گنج

مروری بر پنج گنج نظامی اثر شاعر بلند آوازه ایرانی.

در مدح شاه مظفرالدین قزل ارسلان

سبک باش ای نسیم صبح گاهی
تفضل کن بدان فرصت که خواهی
زمین را بوسه ده در بزم شاهی
که دارد بر ثریا بارگاهی
جهان‌بخش آفتاب هفت کشور
که دین و دولت ازوی شد مظفر
شه مشرق که مغرب را پناهست
قزل شه کافسرش بالای ماهست
چو مهدی گر چه شد مغرب وثاقش
گذشت از سر حد مشرق یتاقش
نگینش گر نهد یک نقش بر موم
خراج از چین ستاند جزیت از روم
اگر خواهد به آب تیغ گل رنگ
برآرد رود روس از چشمه زنگ
گرش باید به یک فتح الهی
فرو شوید ز هندوستان سیاهی
ز بیم وی که جور از دور بر دست
چو برق ار فتنه‌ای زاد است مردست
چو ابر از جودهای بی‌دریغش
جهان روشن شده مانند تیغش
سخای ابر چون بگشاید از بند
بصد تری فشاند قطره‌ای چند
ببخشد دست او صد بحر گوهر
که در بخشش نگردد ناخنش تر
به خورشیدی سریرش هست موصوف
به مه بر کرده معروفیش معروف
زمین هفت است و گر هفتاد بودی
اگر خاکش نبودی باد بودی
زحل گر نیستی هندوی این نام
بدین پیری در افتادی ازین بام
ارس را در بیابان جوش باشد
چو در دریا رسد خاموش باشد
اگر دشمن رساند سر به افلاک
بدین درگه چه بوسد جز سر خاک
اگر صد کوه در بندد به بازو
نباشد سنگ با زر هم ترازو
از آن منسوج کو را دور دادست
به چار ارکان کمربندی فتادست
وزان خلعت که اقبالش بریدست
به هفت اختر کله‌واری رسیدست
وزان آتش که الماسش فروزد
عدو گر آهنین باشد بسوزد
چو دیو از آهنش دشمن گریزد
که بر هر شخص کافتد برنخیزد
ز تیغی کانچنان گردن گذارد
چه خارد خصم اگر گردن نخارد
زکال از دود خصمش عود گردد
که مریخ از ذنب مسعود گردد
حیاتش با مسیحا هم رکابست
صبوحش تا قیامت در حسابست
به آب و رنگ تیغش برده تفضیل
چو نیلوفر هم از دجله هم از نیل
بهر حاجت که خلق آغاز کرده
دری دارد چو دریا باز کرده
کس از دریای فضلش نیست محروم
ز درویش خزر تا منعم روم
پی موریست از کین تا به مهرش
سر موئیست از سر تا سپهرش
هر آن موری که یابد بر درش بار
سلیمانیش باید نوبتی دار
هر آن پشه که برخیزد ز راهش
سر نمرود زیبد بارگاهش
زناف نکته نامش مشک ریزد
چو سنبل خورد از آهو مشک خیزد
ز ادراکش عطارد خوشه چینست
مگر خود نام خانش خوشه زینست
چو بر دریا زند تیغ
بلارک
به ماهی گاو گوید کیف حالک
گر از نعلش هلال اندازه گیرد
فلک را حلقه در دروازه گیرد
ضمیرش کاروانسالار غیب است
توانا را ز دانائی چه عیب است
به مجلس گر می‌و ساقی نماند
چو باقی ماند او باقی نماند
از آن عهده که در سر دارد این عهد
بدین مهدی توان رستن از این مهد
اگر طوفان بادی سهمناکست
سلیمانی چنین داری چه باکست
اگر خود مار ضحاکی زند نیش
چو در خیل فریدونی میندیش
بر اهل روزگار از هر قرانی
نیامد بی‌ستمکاری زمانی
ز خسف این قران ما را چه بیمست
که دارا دادگر داور رحیمست
قرانی را که با این داد باشد
چو فال از باد باشد باد باشد
جهان از درگهش طاقی کمینه است
بر این طاق آسمان جام آبگینه است
بر آن اوج از چو ما گردی چه خیزد
که ابر آنجا رسد آبش بریزد
بر آن درگه چو فرصت یابی ای باد
بیار این خواجه تاش خویش را یاد
زمین بوسی کن از راه غلامی
چنان گو کاین چنین گوید نظامی
که گر بودم ز خدمت دور یک چند
نبودم فارغ از شغل خداوند
چو شد پرداخته در سلک اوراق
مسجل شد بنام شاه آفاق
چو دانستم که این جمشید ثانی
که بادش تا قیامت زندگانی
اگر برگ گلی بیند در این باغ
بنام شاه آفاقش کند داغ
مرا این رهنمونی بخت فرمود
که تا شه باشد از من بنده خشنود

 

 وثاق = 1 - خانه ، اطاق . 2 - حرم سرا


یتاق = کشیک ، نگهبانی


بلارک = 1 - فولاد جوهردار. 2 - شمشیر جوهردار. پرالک و بلالک هم گفته شده .


کیف حالک = حالت چطوره؟


خواجه تاش = همقطار


مسجل = 1 - سجل کرده شده . 2 - ثابت شده . 3 - قطعی .

نظرات 6 + ارسال نظر
نیره سه‌شنبه 12 آبان 1394 ساعت 15:03

در انتهای بیراهه ای ممکن


در خانه ای دور افتاده تر از مسیر هر روزه صبح


قلمداران با پاشنه های خوابیده و گیسوان رها


چون دایره ای بی آغاز و بی انجام


زانو به زانو گرد آتش عقده ها نشسته اند


ساکنین حجره های زنگار بسته آغوش ها و شانه ها


با تب تند نفس غریبان آشنا


در پستوی چشمهای سردر گم


راز تسلسل هیچ را تجربه می کنند


من بی نشان از دروازه زمهریر یا بهشت


به بی سویی رد پای تردید سرنوشت


با کلیدی از برزخ بر گردنم


از لمس نگاه سایه ها می گریزم


ناقوس پرسشی در سرم ونگ می زند


زهر افعی کدام ظهر بیابان بریان


تابش بی شرم کدام عقوبت عریان


در رگ های بی قرارم می خزد


نامت چه بود ؟ ای همراه آن روزهای تلخ


فرشته ای ... آبستن آیه های گمراهی


آری... او و شیطان


در هیات احرام لولیان


هر دو در یک جامه


گرد حجم خیالات نا ممکن طواف کردند


و در پایان روزی بنام آخر...


تندیس بلورین باورم را سنگ زدند


پشت پنجره ذهن


باران با موهای خیس می خواند


رو به قبله انکسار فهم


همزاد تنهای ام با اشک و لبخند


صورتش را به شیشه شعرم می سرد


و آهسته این ترانه را زمزمه می کند


سراب خود می شوی ... برو


خراب خود می شوی ... نمان


دائم میان او و قلب خاک آلودم


پا می کشانم بر زمین


فنجان لبالب روزهای تلخ


قندهای پی در پی امید ...


نه ... ! شیرین نمی شود


این تلخ ... تلخ مادر زاد است


امیر جلالی

نیره شنبه 9 آبان 1394 ساعت 19:13

خسته نباشی بانوی نظامی نویس و شاهنامه نویس

درود بر بانوی تاریخ نویس

نیره شنبه 9 آبان 1394 ساعت 19:12

گــوینـد روی یــار به کس آشکــار نیست
در چشم من که هیچ بجـز روی یـار نیست
گــوینـد در بهـــار دمــد گــــل ولــی مــرا
گلهـاست در نظـر که یکی در بهـار نیست
خارست و گل، بهر چمن و سیـنه مراست
گلهـای دسته دسته که در دسـت خار نیست
ویرانه پیکــری کــه نبــاشد خـــراب درد
بیچاره سیـنه ای که به عشقش دچار نیست
بی بـوس و بی کنــار بود یــار، یــار من
در سینه است ، حاجت بوس و کنار نیست
از شـش جهــت گرفتـه سـر راه سیــر ما
ما را ز دست عشـق تـو، پـای فرار نیست

صفای اصفهانی

مریم جمعه 8 آبان 1394 ساعت 19:39 http://mihanamiranzamin.mihanblog.com

سلام بروز هستم

سکوت منتظر... جمعه 8 آبان 1394 ساعت 19:08 http://KIARASH53.BLOGFA.COM

کسی ما را نمی پرسد کسی ما را نمی جوید
کسی تنهایی ما را نمی گرید
دلم در حسرت یک دست
دلم در حسرت یک دوست
دلم در حسرت یک بی ریای مهربان ماندست
و اما با توام ای آنکه بی من مثل من تنهای تنهایی
کدامین یار ما را می برد تا انتهای باغ بارانی
کدامین آشنا آیا به جشن چلچراغ عشق مهمان میکند ما را
بگو ای دوست
بگو ای آنکه بی من مثل من تنهای تنهایی
تو که حتی شبی را هم به خواب من نمی آیی
تو حتی روزهای تلخ نامردی
نگاهت التیام دستهایت را دریغ از ما نمیکردی
من امشب با تمام خاطراتم با تو هم خواهم گفت
من امشب با تمام کودکیهایم برایت اشک خواهم ریخت
من امشب دفتر تقویم عمرم را به دست عاصی دریای ناآرام خواهم داد
همان دریا که میگفتی
که بغض شکوه هایم از گلویش موج خیزش زخم برمیداشت
بگو ای دوست بگو ای آنکه بی من مثل من تنهای تنهایی
کدامین یار ما را می برد تا انتهای باغ بارانی

سکوت منتظر... جمعه 8 آبان 1394 ساعت 18:21 http://KIARASH53.BLOGFA.COM

غمخوار من!به خانه ی غم ها خوش آمدی
با من به جمع مردم تنها خوش آمدی
بین جماعتی که مرا سنگ می زنند
می بینمت،برای تماشا خوش آمدی
راه نجات از شب گیسوی دوست نیست
ای من!به آخرین شب دنیا خوش آمدی ...
پایان ماجرای دل و عشق روشن است
ای قایق شکسته به دریا خوش آمدی
با برف پیری ام سخنی بیش از این نبود
منت گذاشتی به سر ما خوش آمدی
ای عشق،ای عزیز ترین میهمان عمـر
دیر آمدی به دیدنم اما خوش آمدی ...

امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.